TÀI CHÍNH CÁ NHÂN VÀ CHUYỆN HỌC XONG VẪN KHÔNG BIẾT NÊN…THUÊ NHÀ Ở ĐÂU?
TLDR: Mình viết thought process của mình và 1 số quan sát về thị trường nội dung đào tạo mảng này, dù chuyên môn chính trước nay của mình vẫn là về Bất Động Sản. Nếu bạn chẳng quan tâm chủ đề này nhưng tò mò xem cách tạo 1 khóa học từ 0 tới 1 thì đọc cho...vui. Còn nếu quan tâm thì biết đâu đọc xong lại thấy hợp.
Bonus: Mình xin tặng folder vào Báo cáo Thị trường BĐS Việt Nam (cập nhật năm 2025) cho ai đọc tới hết bài.
==
Ảnh: 1 buổi mình đi sharing về chủ đề Tài chính Cá nhân trong 1 campaign marketing mà Batdongsan.com.vn làm hướng tới nhóm đối tượng sinh viên vào năm 2024.
==
Mình đã xem khung giảng dạy nội dung tài chính cá nhân của 10+ khóa học trên thị trường bây giờ vì có từng có định đăng lên Udemy sau khi đạt được traction hơn 700+ học viên cho 2 khóa Mua Nhà 101 và Problem Solving 101. Giờ không trên Udemy nữa, định drop nhưng độ này thấy nhiều bạn học viên hỏi các câu mà vấn đề gốc nằm ở tài chính cá nhân chứ không phải bất động sản nên lại muốn plan…làm.
Chủ đề không mới, nội dung rất nhiều, giảng viên uy tín không thiếu, nên khi tìm tòi sâu hơn, mình phải tìm được ngách nội dung thị trường còn thiếu và mình có thể làm tốt hơn được.
Và hiện thì mình thấy có ít nhất 3 vấn đề mình sẽ khai thác tốt hơn trong nội dung về Tài chính Cá nhân sắp tới. By the way, khi năm ngoái có làm thử 1 vài khóa về nội dung này mình nhận ra là mình đã mắc phải cả 3 lỗi này, mặc dù feedback của học viên không hề tệ.
==
1. TARGET AUDIENCE QUÁ RỘNG ĐỂ CHUYÊN SÂU
Đây chắc là vấn đề mình thấy ở khá nhiều nội dung trên mạng bây giờ. Từ các khóa học được thiết kế cho 'tất cả mọi người', tới các khóa dành cho 'người đi làm' hay 'người trẻ'...tập người học tiềm năng được định nghĩa rất rộng và vì vậy, khung lý thuyết và tính ứng dụng cho người học sẽ có hiệu quả rất khác nhau.
Ví dụ: 'Người đi làm' có nhiều tệp, từ tệp 'người có gia đình' tới 'chuẩn bị kết hôn' tới 'có con'; hoặc nhìn theo career ladder thì có những người đã lên tầm quản lý, có người thì đang entry level...hay 'Người trẻ' thì cũng có thể có nhóm 'Học sinh đang độ tuổi ăn học' tới 'Sinh viên ra trường' tới 'Mới đi làm một vài năm'...Một việc hiển nhiên là profile và nhu cầu các nhóm này rất khác nhau! Nên trong 1 nội dung học làm sao tailor được?
Hệ quả của việc xác định target audience quá rộng là các khóa học đưa ra nhiều khung lý thuyết mà nếu mới với người học thì rất tốt cho mục đích hiểu tổng quan, nhưng lại không đủ sâu vào vào từng profile một để nội dung tài chính cá nhân được thực sự cá nhân hóa.
2. LÝ THUYẾT KÈM THỰC HÀNH, NHƯNG VẪN THIẾU TÍNH ỨNG DỤNG
Bất cứ ai tham gia đã học 1 khóa tài chính cá nhân rồi chắc chắn sẽ rất quen thuộc với các framework về hiện trạng tài chính, vòng đời tài chính cá nhân, tháp tài sản...một số nội dung mình khẳng định là được cover trong hầu hết các khóa tài chính cá nhân cơ bản.
Một số khóa học tốt hơn đề cập tới yếu tố mindset hơn là rập khuôn các nguyên tắc cứng nhắc, hoặc có cover rộng hơn 1 số trụ cột như phát triển sự nghiệp, quản lý gia sản...Một lần nữa, vì yếu tố 1. đề cập ở trên, nên mức độ hữu ích và tính thời điểm của các nội dung này với mỗi người lại rất khác nhau.
Ví dụ: Người mới đi làm chắc chắn sẽ thấy các nội dung về việc phát triển sự nghiệp hữu ích hơn nhiều những người có kinh nghiệm làm việc 15+ năm, đã có gia đình ổn định và đang đau đầu bài toán nuôi con và xây dựng tài sản dần cho thế hệ sau.
Mình có thể chắc chắn là với chủ ý cover chiều rộng (hơn là sâu), thì (chẳng hạn) với các bạn trẻ đi làm được <5 năm, học xong 1 số khoá trên thị trường bh vẫn sẽ không thể tự tìm câu trả lời cho các câu hỏi:
- Tôi nên dùng thẻ tín dụng nào?
- Thuê nhà ở đâu nếu làm ở Q1 Sài Gòn để tối ưu chi phí và thời gian?
- Đọc hợp đồng lao động khi đi làm thuê cần lưu ý những gì?
...
Mình chắc là nếu đọc tới đây, bạn sẽ có thể liệt kê ra ít nhất 5 câu hỏi dạng này, hoàn toàn phù hợp với bối cảnh hiện tại, nằm trong chủ đề 'tài chính cá nhân' và...vẫn chưa chắc có thể tự trả lời một cách logic cho tình huống của mình, dù đã đi học ai đấy rồi.
3. GIẢNG VIÊN CHUYÊN SÂU Ở MỘT SỐ NỘI DUNG, NHƯNG LỆCH PHA NGƯỜI HỌC
Theo mình thì đây không phải hạn chế, vì khi chuyên sâu thì nói thực tế hơn, đơn giản hơn, có tính ứng dụng hơn với người nghe. Tuy nhiên đổi lại thì với thời lượng khóa học bị giới hạn thì sâu nội dung A tức là ít sâu hơn ở nội dung B.
Ví dụ: Giảng viên background bảo hiểm thì nội dung về bảo hiểm sâu; từng làm chứng khoán thì cá là phần về đầu tư nói nhiều hơn các phần khác; còn làm kế toán thì bài kiểu gì cũng có file lên kế hoạch bằng excel, chi tiết chuẩn chỉnh…
Một cách cover nhược điểm này là có nhiều giảng viên và nội dung đầy đủ, nhưng mình thấy khóa nội dung tương đối toàn diện thì học phí sẽ cực kỳ đắt; có khóa cả mấy chục triệu luôn và mình tin là nội dung cũng sẽ rất được đầu tư, chỉ tiếc là không accessible bởi đa số...
Học viên học đương nhiên được nhiều cái hay, và nếu trong đúng giai đoạn trong vòng đời tài chính cá nhân thì sẽ phù hợp nhất. Nhưng chẳng may trọng tâm muốn học không phải chuyên môn giảng viên thì lệch pha…quay lại 2 vấn đề đầu.
VẬY MÌNH SẼ LÀM GÌ?
Từ các điểm trên, mình xác định hướng đi phù hợp cho nội dung tới sẽ:
(1) Tập trung vào 1 nhóm profile cụ thể: Profile mình nhắm tới là nhóm người trẻ đi làm thuê tại Hà Nội + HCMC, dưới 5 năm kinh nghiệm, level chưa hoặc mới lên quản lý. Chính xác là nhóm nà, nên nếu bạn không phải profile này thì có thể ngừng đọc ở…đây.
(2) Nội dung khớp với vòng đời tài chính hiện tại: Nhóm này có các bài toán riêng không giống các nhóm khác, ie: thuê nhà hoặc ở cùng gia đình, đang trong giai đoạn phát triển sự nghiệp, có ý thức về thu-chi-đầu tư và bước đầu đã chủ động thực hành vì áp lực sống ở thời điểm hiện tại.
(3) Deliver nội dung khớp với kiến thức và trải nghiệm cá nhân:
- Nội dung cơ bản đương nhiên cover, vì năm trước mình cũng làm rồi.
- Nội dung về bất động sản trong tài chính cá nhân chắc sẽ làm tốt hơn trung bình thị trường mà bđs thì từ góc độ tài sản hữu hình chắc tầm quan trọng gần như nhất rồi nhỉ? Nhìn từ tỷ trọng chi phí sinh hoạt hay tỷ trọng tài sản…
- Pillar về sự nghiệp cũng sẽ khớp với nhóm profile trên vì mình đi qua rồi, tạm gọi là với các layer career path trong 1 tổ chức thì cũng tạm đủ trải nghiệm để nói cho nhóm này
- À, với tất cái điểm trên thì mình sẽ vẫn collect input từ nhóm profile này để ra 1 khoá có product-market fit cao, vì mình không muốn ra 1 khoá flop.
Quan trọng nhất là mình chỉ nói những gì đã làm được, chứ nếu nói về tài chính cá nhân cho nhóm này mà không plan mua nhà được, không fast track được, không kiếm thêm được nguồn thu nhập thứ hai thì cái nội dung nói sẽ lại thành mớ lý thuyết vướng đủ các vấn đề trên.
Đọc tới đây rồi mà bạn vẫn thấy:
- Profile như trên: <5 năm kinh nghiệm, làm thuê ở Hả Nội/ HCMC, chưa hoặc mới lên level quản lý
- Chưa đọc được cái gì liên quan tới tài chính cá nhân khớp đúng với hiện trạng bây giờ
- Muốn tự create nội dung khoá học này CÙNG mình trước khi học
Thì có thể tham khảo thử khảo sát ở đây xem ;) không mất phí, và lại được truy cập danh sách báo cáo thị trường BĐS mới nhất ở Việt Nam năm 2025 sau khi làm xong nữa ;)